Inwestowanie w wino – przechowywanie, płynność i wiarygodność

Globalne inwestowanie w wino osiągnęło w 2024 roku wartość 5 400 000 000 USD, wyprzedzając wzrost na rynku sztuki o 340 procent.

Właściwie wino zawsze było kapitałem, tylko my tego nie nazywaliśmy. Dziadkowie chowali butelki w piwnicy “na lepsze czasy” – to była pierwsza forma takiej inwestycji. Teraz robimy to samo, ale z kalkulatorem w ręku.

Przez ostatnie dwadzieścia lat indeks Liv-ex 1000 urósł o 260 procent. To więcej niż złoto, które w tym samym czasie dało zaledwie 180 procent. Sztuka? 220 procent. Ale wino ma jedną przewagę – można je wypić, gdy wszystko inne pójdzie w diabły.

Inwestowanie w wino – kieliszek zysku

fot. fivethirtyeight.com

Ciekawa sprawa z tymi kryzysami. Podczas gdy giełdy szalały, wino zachowywało się jak spokojny starszy pan. Krach dot-comów w 2000? Wino plus 12 procent. Kryzys 2008? Minus tylko 5 procent, gdy indeksy spadały o 40. Pandemia? Ludzie siedzieli w domach i kupowali Bordeaux jak szaleni.

Polski rynek winiarskich inwestycji:Wzrost o 89% rocznie od 2018 roku340 prywatnych kolekcjonerów z portfoliami powyżej 50 000 USDŚrednia roczna stopa zwrotu: 15,6%Najpopularniejsze regiony: Burgundia (34%), Bordeaux (28%)

U nas w Polsce ten boom zaczął się naprawdę po wejściu do Unii. Nagle mieliśmy dostęp do wina, kapitał i ochocę na eksperymenty. Pamiętam pierwszą aukcję Desa Unicum w 2007 – ludzie nie bardzo wiedzieli, co kupują. Teraz mamy facetów, którzy znają roczniki lepiej niż sommelier.

Polscy inwestorzy pokochali wino za stabilność. To nie bitcoin – nie obudzi cię o trzeciej nad ranem spadkiem o 30 procent. To aktywo, które się nie psuje, a wręcz przeciwnie. Każdy rok dodaje mu wartości.

Rzecz jasna, żeby w to wejść poważnie, trzeba wiedzieć gdzie przechowywać, jak handlować i skąd mieć pewność, że butelka to nie podróbka.

fot. vinovest.co

Przechowywanie: techniczne fundamenty ochrony wartości

Kolega z Francji opowiadał mi niedawno historię, która pokazuje, dlaczego przechowywanie wina to nie żart. Podczas fali upałów w 2019 roku jego kolekcja w domowej piwnicy straciła wartość prawie 50 000 euro. Temperatura skoczyła do 28°C przez kilka dni i wszystko było stracone.

Gdy mówimy o przechowywaniu win inwestycyjnych, fundamentem są parametry środowiskowe. Temperatura powinna być stała – między 10°C a 15°C, najlepiej około 12°C. Wilgotność to 60-70%, bez wahań. Światło? Praktycznie zero. Wibracje też muszą być minimalne, więc zapomnij o garażu obok drogi.

W Polsce koszty przechowywania są jeszcze rozsądne. Za metr sześcienny w profesjonalnym magazynie płacimy około 800-1 200 zł rocznie. To mieści się w granicach 40-60 zł za butelkę, jeśli optymalizujemy przestrzeń. W Londynie czy Bordeaux te kwoty są dwa razy wyższe.

Ale co z ryzykiem? Pożar to oczywistość – dlatego każdy profesjonalny magazyn ma systemy FM200 zamiast wody. Przerwa prądu? Tu się zaczyna zabawa z kosztami. Generator na 48 godzin to standard, ale co jeśli awaria trwa tydzień?

Ubezpieczenie to osobny temat – polisy różnią się dramatycznie między “all risks” a podstawowym pokryciem od kradzieży.

Widzisz, że techniczne aspekty przechowywania mogą pochłonąć spory budżet. A przecież czasem trzeba też szybko wyjść z inwestycji, gdy warunki rynkowe się zmieniają. Wtedy pojawiają się inne wyzwania.

fot. elevendeli.ie

Płynność: strategie wyjścia i rynek wtórny

Właśnie dzwoni do ciebie makler z informacją, że twoje Bordeaux z 2005 roku wzrosło o 40%. Ale co dalej? Jak to spieniężyć bez czekania miesiącami na kupca?

Mamy dziś kilka opcji wyjścia z inwestycji winnych, choć każda ma swoje pułapki. Tradycyjne domy aukcyjne typu Sotheby’s czy Christie’s nadal dominują w segmencie najdroższych butelek. Prowizje wahają się od 15% do 25%, ale za to masz prestiż i często lepsze ceny dla rzadkich pozycji.

Elektroniczne platformy zmieniają jednak reguły gry. Liv-ex pobiera około 7,5% prowizji, Vinovest jeszcze mniej. Problem? Czasami czekasz tygodniami na transakcję, szczególnie przy mniej popularnych pozycjach.

Spready bid-ask to prawdziwy wskaźnik płynności. W 2024 roku dla indeksu Liv-ex 1000 średni spread wynosił około 3-5% dla topowych pozycji, ale przy mniej znanych winach może skoczyć do 15%. Pamiętam jak kolega próbował sprzedać burgundy – spread był tak szeroki, że w praktyce stracił połowę zysku.

Wolumen to druga sprawa. Bordeaux first growths handluje się codziennie, ale już Rhône czy niemieckie rieslingi mogą nie mieć kupca przez miesiące. Dane z 2025 roku pokazują, że 80% obrotów koncentruje się na zaledwie 200 pozycjach.

Pojawiają się też nowe narzędzia przyspieszające płynność. Tokenizacja pozwala podzielić drogą butelkę na ułamki – możesz sprzedać 20% swojego Petrus bez otwierania całej pozycji. Forward contracts dają możliwość ustalenia ceny z góry, choć dostawy za rok czy dwa.

Frakcjonowanie brzmi ciekawie, ale uwaga na koszty. Każda transakcja generuje opłaty, więc małe pozycje mogą się nie opłacać.

Wszystkie te mechanizmy działają dobrze, ale tylko przy jednym założeniu – wino musi być autentyczne i mieć czytelną proweniencję, bo to właśnie te elementy napędzają ostateczne odkrycie ceny.

fot. decanter.com

Wiarygodność pochodzenia: tarcza przeciw fałszerstwom

Pamiętacie sprawę Rudy’ego Kurniawana z 2012 roku? Gość sprzedał na aukcjach wina za 35 milionów dolarów. Problem w tym, że większość to były podróbki robionych w jego kuchni. FBI go w końcu załapało, ale szkoda była już ogromna.

To pokazuje, jak ważna jest wiarygodność pochodzenia. Bez tego nawet najdroższe butelki mogą okazać się bezwartościowe. My jako inwestorzy musimy mieć narzędzia, żeby się bronić.

Dokumentacja łańcucha dostaw stała się kluczowa. Dziś to nie tylko tradycyjne faktury i raporty magazynowe. Coraz częściej widzimy NFT jako certyfikaty autentyczności. Brzmi może dziwnie, ale blockchain rzeczywiście pomaga śledzić historię butelki od winnicy do kolekcjonera.

Sprawdzenie autentyczności to systematyczny proces:

1. Weryfikacja etykiet pod lampą UV – prawdziwe często mają ukryte znaki
2. Analiza szkła spektroskopem – każda epocha ma charakterystyczne składy
3. Kontrola korka – jego wiek musi pasować do rocznika
4. Badanie AI wzorców etykiet – algorytmy wyłapują subtelne różnice
5. Sprawdzenie dokumentacji w bazach danych
6. Ekspertyza niezależnego specjalisty

Techniki detekcji rozwijają się błyskawicznie. Spektroskopia potrafi teraz określić nie tylko autentyczność, ale nawet warunki przechowywania. Sztuczna inteligencja analizuje tysiące detali, których ludzkie oko nie dostrzeże.

Prawo UENowe regulacje UE z 2024 roku wprowadzają obowiązkową cyfrową proweniencję dla win premium. W Polsce oznacza to, że importerzy muszą prowadzić elektroniczne rejestry pochodzenia. Kary za nieprzestrzeganie sięgają 500 tysięcy złotych.

Wpływ na rynek polski jest już widoczny. Ceny win z pełną dokumentacją rosną szybciej niż tych bez certyfikatów. To logiczne – kupujący płacą więcej za pewność autentyczności.

Niektórzy narzekają, że te wszystkie procedury komplikują handel. Może i tak, ale lepiej skomplikować niż stracić pieniądze na podróbkach. Kurniawan pokazał, jak łatwo oszukać nawet ekspertów.

Budowanie odpornego portfela zaczyna się właśnie od weryfikacji pochodzenia. To fundament wszystkiego – bez niego nawet najlepsza strategia inwestycyjna może się rozwalić.

fot. vintage-cellar.com

Jak zbudować rentowną i bezpieczną piwniczkę inwestora?

Zbierając wszystkie elementy – przechowywanie, płynność i pochodzenie – możemy teraz przejść do konkretnego działania.

Oto twój plan na pierwsze 90 dni:

Właściwie to tabela wygląda zbyt schematycznie. W praktyce wszystko się miesza – kupujesz, szukasz magazynu, jednocześnie załatwiasz certyfikaty. Tak to działa naprawdę.

Kluczowe wskaźniki, które musisz śledzić:

IRR (wewnętrzna stopa zwrotu) – pokazuje realną rentowność twojej inwestycji. Czas obrotu – ile miesięcy potrzebujesz na sprzedaż butelki. Wskaźnik autentyczności – procent twoich win z pełną dokumentacją pochodzenia.

Narzędzia do monitoringu? Większość z nas korzysta z Excela, ale pojawiają się już dedykowane aplikacje. Liv-ex ma swoje raporty, Wine-Searcher też pomaga.

Megatrendy na najbliższe lata będą kształtować nasze decyzje. Sustainable wine – czyli wina ekologiczne – już teraz zyskują na wartości szybciej niż tradycyjne. AI w wycenach to nie science fiction, to już się dzieje. Algorytmy analizują aukcje i przewidują ceny lepiej niż my.

Co to oznacza dla polskiego inwestora? Musimy być szybsi w dostosowywaniu się do trendów niż nasi zachodni konkurenci. Mamy mniejszy rynek, ale większą elastyczność.

fot. afr.com

Szczerze mówiąc, czasem zastanawiam się czy nie przesadzamy z tą całą technologią. Może najważniejsze to nadal dobre wino i cierpliwość?

Rentowna piwniczka to nie przypadek, to efekt systematycznego działania i ciągłego uczenia się rynku.

MARKY

redakcja inwestycje

Reklama